Të pasurit janë “më të butë” se të varfërit, përfundon një studim me 2.3 milionë njerëz

Shneta tjera

Gazeta Express

15/04/2025 21:32

Që nga Bob Cratchit te Charlie Bucket dhe familja Weasley në filmat e Harry Potter, njerëzit e varfër shpesh portretizohen si më të mirët dhe më të dashurit.

Kjo paraqitje klasike është bërë një temë e zakonshme në letërsinë dhe kinemanë e frymëzuar nga kohët e vështira të Charles Dickens.

Ndërkohë, personazhet më të pamëshirshëm të ekranit të madh, si Scrooge dhe Z. Burns nga “The Simpsons”, zakonisht janë më të pasur.

Por një studim i ri sugjeron se këto stereotipe nuk qëndrojnë.

Në të vërtetë, janë të pasurit që tregojnë më shumë mirësi se të varfrit – edhe pse në mënyrë të lehtë, sipas shkencëtarëve.

Studiuesit analizuan të dhëna nga më shumë se 2.3 milionë njerëz në mbarë botën, që përfshijnë një periudhë prej pesë dekadash.

Në përgjithësi, njerëzit më të varfër tregojnë më pak sjellje bujare dhe të dashura ndaj të tjerëve – sepse nuk mund të përballojnë të jenë të tillë, zbuluan ekspertët.

“Burimet e pakta e bëjnë më të kushtueshme për individët e klasës së ulët që të sillen në mënyrë prosociale ndaj të tjerëve”, thonë ata transmeton GazetaExpress.

Ka ekzistuar një besim në psikologji se njerëzit me të ardhura më të ulëta janë më të dashur dhe më bujarë për të forcuar lidhjet shoqërore, të cilat mund të ndihmojnë kur kohët bëhen veçanërisht të vështira.

Nga ana tjetër, besohet se njerëzit më të pasur janë më të dashur dhe bujarë thjesht sepse ata mund ta përballojnë këtë.

Shkencëtarët thonë se përfundime të ndryshme mbi këto teori mund të nxirren në varësi të “konteksteve sociokulturore” në botë.

Për të zbuluar më shumë, ekspertët nga Holanda, Kina dhe Gjermania analizuan rezultatet e 471 studimeve të pavarura që datojnë që nga viti 1968.

Këto studime hetuan klasën shoqërore (të ardhurat dhe arsimimin) dhe sjelljet “prosociale” – ato që synojnë të ndihmojnë të tjerët ose shoqërinë si një e tërë.

Sjelljet prosociale përfshijnë ndihmën, ndarjen, dhurimin, bashkëpunimin, vullnetarizmin, ngushëllimin dhe kujdesin për kafshët.

Në total, të dhënat përfaqësuan më shumë se 2.3 milionë njerëz – fëmijë, adoleshentë dhe të rritur – nga 60 shoqëri, përfshirë Kinën, SHBA-në, Gjermaninë, Spanjën, Italinë, Kanadanë, Suedinë dhe Australinë.

Sipas gjetjeve, në përgjithësi sa më e lartë klasa shoqërore, aq më të larta janë nivelet e sjelljes prosociale – duke mbështetur teorinë e dytë.

Sipas autorit të studimit, Profesor Paul van Lange, psikolog në Universitetin Vrije në Amsterdam, ndryshimi ishte i vogël por statistikisht i rëndësishëm.

Lidhja midis klasës së lartë shoqërore dhe sjelljes më prosociale ishte e vërtetë në të gjitha grupmoshat, shoqëritë, kontinentet dhe zonat kulturore.

“Pavarësisht se si e matëm klasën shoqërore, gjetëm një lidhje pozitive të vogël midis klasës së lartë dhe sjelljes më të mirë ndaj të tjerëve,” i tha ai gazetës The Times.

Interesant është se lidhja midis klasës dhe sjelljes prosociale ishte më e fortë në situatat ku të tjerët mund t’i shihnin të pasurit duke qenë bamirës.

Kjo sugjeron se njerëzit e klasës së lartë duan të duken si bujarë, ndoshta për ndonjë përfitim social.

Gjithashtu, lidhja ishte më e fortë për sjelljen faktike sesa për qëllimin e deklaruar – që do të thotë se njerëzit me të ardhura më të ulëta duan të jenë bujarë, por nuk munden.

Profesori van Lange tha gjithashtu se është e mundur që njerëzit nga klasat më të ulëta janë “më të mirë ndaj atyre që kanë afër sesa ndaj njerëzve në përgjithësi”.

Studimi i ri, i udhëhequr nga Junhui Wu nga Akademia Kineze e Shkencave dhe i publikuar në revistën Psychological Bulletin, mund të ndihmojë në adresimin e “pengesave strukturore për sjellje prosociale te individët e klasës së ulët”.

“Ky kërkim mund të informojë politikëbërësit dhe praktikuesit për ndërhyrje të mundshme që mund të nxisin bashkëpunimin dhe sjelljen prosociale në të gjitha klasat shoqërore,” thonë autorët.

Sipas një studimi të vitit të kaluar, nëse shfaqim sjellje prosociale apo jo mund të varet edhe nga fakti nëse kemi fjetur mirë natën e mëparshme.

Ndërkohë, një tjetër studim zbuloi se sjellja prosociale në formën e dhënies së dhuratave mund të ulë tensionin e gjakut dhe rrahjet e zemrës. /GazetaExpress/