Asamblistja serbe e parlamentit boshnjak lavdëron luftën e Rusisë në Ukrainë, pavarësisht se Kodi Penal i BeH-së i dënon aktivitetet terroriste

Lajme

Gazeta Express

28/06/2024 13:55

Në një intervistë për një gazetë ruse, anëtarja serbe e Asamblesë Parlamentare të Bosnjë dhe Hercegovinës, Sanja Vuliq, tha në mes të qershorit se “populli serb kërkon qindra mënyra dhe raste për të treguar përkushtimin e tij ndaj Rusisë”.

“Do t’ju kujtoj për ata për të cilët flitet me pëshpërimë, por me krenari – këto janë vullnetarët në Donbas dhe ata që nuk humbasin rastin të marshojnë me bluza me simbolin Z, të brohorasin në mbështetje të Vladimir Putinit në ndeshjet e futbollit dhe të organizojnë koncerte në Ditën e Fitores ose Ditën e Rusisë,” shtoi Vuliq.

Ky lloj theksimi i krenarisë për vullnetarët në Donbas, një rajon ukrainas pjesë të të cilit Rusia e ka pushtuar që nga viti 2014, është në kundërshtim të drejtpërdrejtë me nenet e Kodit Penal që është miratuar pikërisht nga Parlamenti, anëtare e të cilit është Vuliq, më shumë se një dekadë më parë.

Vuliq mund të akuzohet për nxitje për kryerjen e një vepre penale, e cila është e dënueshme sipas Kodit Penal të BeH, thotë Senad Dupovac, avokat që ka përfaqësuar shumë të akuzuar për pjesëmarrje në konflikte të huaja, veçanërisht në Siri dhe Irak. Ai beson se situata do të ishte ndryshe nëse dikush do të lavdëronte vullnetarët boshnjakë në Siri.

“Menjëherë do të akuzohej për nxitje për kryerjen e një vepre penale,” beson ai.

Pas largimit të dhjetëra qytetarëve të BeH-së për në konflikte të huaja në Siri dhe Irak, Asambleja Parlamentare e BeH-së miratoi në vitin 2014 ndryshimet e Kodit Penal që lidhen me dënimin e aktiviteteve terroriste. Çdo lloj pjesëmarrjeje në konflikte të huaja u bë e dënueshme me një nen të veçantë të Ligjit ku formimi dhe bashkimi me formacione të huaja paraushtarake dhe parapolicore u cilësua si i paligjshëm.

Në veçanti, është theksuar gjithashtu se personat që publikisht, përmes mjeteve të informimit, shpërndajnë ose në ndonjë mënyrë tjetër dërgojnë një mesazh për publikun – që ka për qëllim nxitjen e tjetrit për të kryer këtë vepër penale – do të dënohen me burgim nga tre muaj deri në tre vjet.

Gjithashtu është e dënueshme ligjërisht heqja e pengesave ose bërja e planeve apo marrëveshjeve me të tjerët, pra marrja e ndonjë veprimi që krijon kushte për kryerjen e drejtpërdrejtë të kësaj vepre penale.

Vuliq, gjithashtu kryetare e klubit të Aleancës së Socialdemokratëve të Pavarur (SNSD) në Dhomën e Përfaqësuesve të Asamblesë Parlamentare të BeH-së, nuk iu përgjigj kërkesave të Detektorit për një bisedë.

“Është e qartë se anëtarët dhe zyrtarët e SNSD-së kanë humbur plotësisht drejtimin,” thotë deputeti Shemsudin Mehmedoviq, një nga kolegët e Vuliq në Parlament.

Ai kujton se ligji, i miratuar pikërisht nga Parlamenti Shtetëror, për deklarata dhe vepra të tilla kërkon përgjegjësi penale, dhe se nxitjet për të shkuar në konflikte të huaja janë veçanërisht të rrezikshme kur thuhen nga zyrtarë të lartë shtetërorë.

“Kjo mund të karakterizohet si nxitje për të kryer një vepër penale, pra nxitje e njerëzve për të shkuar në konflikte të huaja, dhe kjo ka elemente të veprës penale. Prandaj, drejtësia le të bëjë punën e saj,” shton ai.

Ish-ministri i sigurisë së BeH-së, Dragan Mektiq, gjatë mandatit të të cilit vëmendja ndaj vullnetarëve në Siri ishte më e madhe, shpjegon se Kodi Penal është i qartë dhe se shkuarja në konflikte të huaja dhe mbështetja e veprimeve të tilla janë të dënueshme.

“Kjo është e kriminalizuar si vepër penale dhe, të paktën kur isha unë, kjo procesualizohej. Pavarësisht se cili konflikt është në pyetje, shtetasi i BeH-së nuk mund të shkojë në konflikte të huaja, përveç siç është përcaktuar me ligj,” shpjegon Mektiq.

Ministri aktual i sigurisë, Nenad Neshiq, nuk iu përgjigj pyetjeve të gazetarëve të Detektorit për këtë deklaratë të Vuliq.

Për pjesëmarrje, përpjekje për të shkuar, nxitje dhe rekrutime për të shkuar në konflikte të huaja, deri më tani janë dhënë 36 vendime në gjykatat e BeH-së, nga të cilat dy janë liruar. Të gjitha dënimet janë dhënë për ish-vullnetarët e ISIS-it, për të cilat BIRN BeH ka raportuar më parë përmes bazës së të dhënave të dënimeve për terrorizëm.

Pavarësisht informacioneve nga agjencitë e sigurisë vendase për vullnetarët në Ukrainë, deri më tani vetëm Gavrilo Steviq është procesuar. Ai është liruar nga përgjegjësia për bashkimin me formacione të huaja paraushtarake ose parapolicore. Ky aktakuzë lidhej me aktivitetet luftarake gjatë vitit 2014 në rajonin ukrainas të Luganskut. Që nga fillimi i pushtimit të plotë rus të Ukrainës në vitin 2022, drejtësia vendase nuk ka ngritur asnjë aktakuzë për shkuarje në këtë konflikt.

Nga Prokuroria e BeH-së për Detektor thanë se po punojnë në disa çështje kundër personave të raportuar dhe të dyshuar që lidhen me pjesëmarrjen në konflikte të huaja.

“Një pjesë e vogël e personave të raportuar lidhet edhe me konfliktet në Ukrainë,” u përgjigjën nga Prokuroria e BeH-së, duke theksuar se nuk japin informacione për emrat e personave për shkak të interesit të hetimit.

Në një hulumtim të mëparshëm, është zbuluar se Dario Ristić është një nga personat që lufton në radhët e njësisë “Arinjtë e Permit”. Ai ka publikuar foto dhe video nga udhëtimi i tij – nga rekrutimi dhe stërvitja në Rusi dhe Ukrainë deri në rajonin e Donjeckut, ku është pjesë e njësisë në të cilën luftojnë edhe vullnetarë nga Serbia që kërcënojnë se, pas Ukrainës, do të kthehen për të mbrojtur “shenjtëritë serbe”.

Agjencia Shtetërore për Hetime dhe Mbrojtje nuk ka mundur të japë të dhëna për numrin zyrtar të shtetasve boshnjakë në frontet e huaja, duke thënë se këto të dhëna mund t’i japin vetëm institucioneve gjyqësore kompetente.

Mektiç mendon se është e papranueshme që mbajtësit e funksioneve të larta në Bosnje dhe Hercegovinë, si Vuliq, të flasin pozitivisht për shkuarjen në frontet e huaja dhe se kjo deputete është plotësisht e vetëdijshme se deklarata të tilla përbëjnë vepër penale në Bosnje dhe Hercegovinë.

“Nuk e di për çfarë qëllimesh flet, por sido që të jetë, kjo ndërlikon gjithë situatën, është mosrespektim i ligjit dhe mendoj se kjo ka një prapavijë krejtësisht politike. Ajo ndoshta mbështet shkuarjen në Rusi, ndërsa nga ana tjetër, kur dikush shkon në ndonjë front tjetër, atëherë lind pyetja për terrorizëm, pjesëmarrje në grupe ekstreme terroriste dhe të ngjashme,” thotë Mektiç.

“Nuk mund të mos e vërej që nëse vullnetarët boshnjakë që shkuan në Siri – në vend që të shkonin përmes Stambollit – do të kishin shkuar rastësisht përmes Rusisë, ndoshta nuk do të ishin akuzuar fare, por do të ishin lavdëruar nga deputetja Vuliq,” thotë Dupovac.