Ditari i javës/ Atef, Abu Saif: Ditari i një gjenocidi, 7 tetor 2023

Arte

Gazeta Express

21/09/2024 15:25

Atef Abu Saif është lindur në kampin e refugjatëve të Jabalias, në Rripin e Gazës, më 1973. Autor i disa romaneve dhe përmbledhjeve me tregime të shkurtra. Është bashkëpunëtor i disa prej mediave më të mëdha botërore, mes të cilave, “The New York Times”, “The Guardian”, “Le Monde”, “Corriere della Sera”. Ky libër është duke u përkthyer tashmë anembanë botës

E shtunë, 7 tetor 2023

Dita e parë

Kurrë s’do të ma kishte marrë mendja se do të bënte vaki teksa isha duke notuar. Isha zgjuar herët, rreth orës 5 e 30 dhe kisha vendosur të shkoja në det. Ishte e shtunë dhe nuk kisha asnjë takim deri në orën 10, kur do të më duhej të isha në Kararra, afër Khan Younisit, për të marrë pjesë në National Heritage Day. Me gjasë do të ishte rasti i fundit për të notuar në det, këtë vit. Natën isha ndalur të flija në shtëpinë e motrës sime, Halimes, në pjesën perëndimore të Beit Lahias, pak minuta larg plazhit. Duke qenë se gjendesha kaq afër, tundimi ishte tepër i madh. Ismaeli, kunati im, shkon të notojë çdo mëngjes, edhe kur bie shi.

Ishte një mëngjes i bukur dhe po shkonim në plazh me makinë. Ndihej një puhi e freskët dhe gjithçka dukej qetë. «Sot do të jetë një ditë e bukur». Mendova. Do të notoja deri në orën 7 e 30, pastaj një tush në apartamentin tim në Saftawi, pranë kampit të Jabalias. Në orën 8 e 30 do të isha rrugës për në Kararra. Fare e thjeshtë.

Por në Gaza nuk është asgjë e thjeshtë. Kur isha adoleshent, kjo gjë më frustronte. Bëja programe për javët e ardhshme, pastaj i dëgjonim ushtarët të shpallnin orën policore nga megafonët e tyre të instaluar në automjetet ushtarake që përshkonin kampin («Manmno’o el tajawol hatta esha’aron akhar», thoshin me një theks metalik: «Nuk lejohet lëvizja deri në njoftimin e ri»): prej atëherë e deri në një moment të pa specifikuar më mirë, nuk na lejohej të dilnim nga shtëpia; nëse e bënim, s’do ta merrnin përgjegjësinë për atë që do të mund të na ndodhte. Për një adoleshent ora policore donte të thoshte nuk ka shkollë gjatë asaj periudhe; donte të thoshte të studioje në shtëpi, duke qenë se nuk ishe askush të t’i korrigjonte detyrat; donte të thoshte s’ka futboll me shokët dhe as shëtitje. Kësodore, me kohë kam mësuar të mos bëj programe, as edhe për të nesërmen. «Jetojmë sot për sot», ia këpuste nëna avazit të saj.

Tash, kur mendoj për këtë të shtunë, mendoj se pashmangshmërisht do të kujtohet si “dita e parë e luftës”. Mendoj se do të më duhet ta mbaj në mend këtë mësim – një mësim që gati se e kisha harruar. Mos bëj programe.

Arrijmë te plazhi. Dielli ende s’ka nxjerrë kokën. Në horizont shihen barkat e vogla të peshkatarëve që po kthehen, duke iu avitur bregut, pas një nate të gjatë në det. Jemi katër veta: vëllai im Muhamedi, Jaseri, biri im pesëmbëdhjetë vjeç, kunati im Ismaeli, dhe unë. Kam ardhur në Gaza nga West Bank, çisgjordania, për një udhtëim tipik pune, duke i kombinuar zotimet e mia me vizitat tek të afërmit. Kisha programuar të rrija për tri ditë: ardhja të entjen mbrëma dhe nisja të dielen në mëngjes. Jaseri më kishte pyetur nëse kësaj here mund të më shoqëronte, kishte dëshirë t’i shihte gjyshërit. Kurrë s’do t;i kishte shkaur në mendje se do të përfshihej në gjithë atë që do të ndodhte pastaj.

Shkojmë me makinë drejt pikës veriore të plazhit, parkojmë në rrugën kryesore dhe ecim nëpër rërën e pikëluar nga guaskat. Shkojmë më tej në veri, drejt bregut të detit, ku asnjë makinë nuk mund të arrijë. Në Gaza ka një teori sipas së cilës sa më në veri që shkon, aq më të pastra janë plazhet dhe uji. Si zakonisht, anijet luftarake izraelite e pushtojnë horizontin, të dukshme për të gjithë.

Deti ta bën me sy aq fort këtij mëngjesi. Unë dhe Isameli rrimë në pantallona të shkurtër, ndërsa Muhamedi dhe Jaseri vendosin të mos na ndjekin në ujë. I bie në të se është hera e parë që kam ardhur të notoj këtë vit. Ndjesia e ujit mbi lëkurë është ndjeis gëzimi. Jaseri shëtit duke shkrepur foto; Muhamedi tymos pandërprerë, siç bën çdo mëngjesi.

Pa asnjë paralajmërim, raketa dhe shpërthime fillojnë të oshëtijnë nga të gjitha anët. Ngre shikimin drejt vijave të tymit që predhat ravijëzojnë nëpër qiell, si të ishin dekorime. Vazhdoj të notoj: është thjesht një ushtrim, mendoj, një nga ato ushtrimet e shpeshta ushtarake. Vazhdojnë shpërthime të tjera raketash nga deti dhe nga toka, po kjo është normale në Gazë. Do të zgjasë një orë a dy, përfytyroj, do të arrij me kohë në takimin tim. Ndërkohë nis të notoj drejt bregut dhe i them Ismaelit ta bëjë edhe ai të njëtjën gjë. I ngre supet, derisa del nga uji: një nga operacionet e rëndomta, asgjë për t’u merakosur. I them me zë të lartë se nuk duket se do të ndalet. Luan kokën dhe tregon drejt lindjes. Sapo arrij te lagatera, shoh disa njerëz që kanë zënë të vrapojnë në të gjitha drejtimet. «Duhet të ikim prej këtu!» bërtet Muhamedi. I çirret Jaserit të mos bëjë më foto. Nuk është momenti. Shpërthimet fishkëllejnë në veshët tonë, gjithnjë e më të forta. Më në fund i bie në të se po ndodh diçka e madhe. Nuk është sulm i izoluar. Nisemi drejt makinës, por është zor të vraposh nëpër rërë. Arrijmë te dalim te rruga kryesore, por janë edhe pesëqind metra për t’u bërë. Unë dhe Ismaeli vrapojmë këmbëzbathur, me teshat dhe këpucët në dorë. Sa më tutje që shkojmë, aq më e rrezikshme duket. Përreth nesh, të gjithë janë duke bërë të njëjtën gjë, ia mbathin në kërkim të një vendi të sigurt.

Më në fund arrijmë te makina. Hidhemi brenda dhe e shtyp pedalin e gazit para se të tjerët t’i kenp mbyllur dyert. Ngas si i marrë, duke i shkelur të gjitha ligjet e trafikut. Ka njerëz që kërcejnë para automjetit, që t’i marrim me vete. Ndalemi dhe i rrasim pesë veta në ulëset e pasme. Urdhëroj Jaserin të dalë përpara, mes meje e Muhamedit. Nisemi me të gjithë shpejtësinë, duke i rënë sirenës gjatë gjithë rrugës. në një moment kthehem kah Muhamedi: «Ku është Ismaeli? E kemi lënë në mes të raketave?». Muhamedi qesh: «Jo, ua kemi lënë peshkaqenëve», thotë, duke shpjeguar se Ismaeli s’kishte mundur të mbante hapin me ne dhe i kishte thënë të shkonte përpara, sepse shtëpia e tij është më afër plazhit dhe mund të shkonte këmbë. Batuta me peshkaqenët s’më bën të ndihem aspak më mirë. Duke u tutur për sigurinë e tim biri dhe atë timen, e kisha nxjerrë fare nga mendja kunatin tim. Posa mbërritem në apartamentin tim, thirra gruan e tij, motrën time, e cila ma konfirmoi, se, në fund, pasi që ishte fshehur dhe kishte strehuar kokën ku kishte mundur, ia kishte dalë të kthehej në shtëpi, shëndosh e mirë.

Me orë të tëra askush nuk mund të dijë se çka po ndodh. Derisa lajmet fillojnë të na vijnë ngadalë. Miku im, poeti i ri dhe muzikanti Omar Abu Shawish, kishte qenë duke notuar pikërisht si edhe ne në detin përballë kampit Nuseirat, kur ishte vrarë, bashkë me një mik, nga një raketë e hedhur nga një anije ushtarake. Dy vikimat e para të kësaj lufte.

Ende s’e dinim se ishte «luftë», shkonim me mendjen se ishte ndonjë eskalim. Bëj dush dhe përgatitem të shkoj në Khan Younis, në takimin e Heritage Day. Ora është  e 30 dhe gjithçka tregon se kjo s’do të jetë një ditë e rëndomtë.

Nga dritarja ime dëgjoj një grup personash të hipotezojnë disa shpjegime.

«Mbase Izraeli e ka vrarë ndokënd nga rangu i lartë dhe Hamasi ia ka kthyer».

«Dëgjova se vrasja ka ndodhur në Turqi».

«Jo, është thjesht një eksalim tjetër».

«Po çka po thoni, bre? Kanë hedhur qindra raketa. Kjo s’ka lidhje me eksalimin!».

Edhe unë, si këta tipat përposh dritares sime, s’e kam idenë çka po ndodh vërtet. Vetëm kah mesdita do të ndëermendem për faktin se kjo është përnjëmend diçka tjetër. N vend se në Khan Younis, shkoj te Press House, Zyra e Shtypit në lagjen Rimal në Gaza City. Aty takoj një grup gazetarësh, mes të cilëve Bilalin, drejtorin. E vetmja gjë për të cilën jemi të një mendjeje është se nuk e dimë qartë çka po ndodh.

/Marrë nga Aref Abu Saif, “Diario di un genocidio – 60 giorni sotto le bombe a Gaza”, Fuori scena, 2024

/Përkthimi Gazeta express