Ekspertët vinë më këshilla për gratë që mos t’i injorojnë ndryshimet e lehta gjatë ciklit për kancerin e qafës së mitrës

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

27/01/2025 20:39

Një farmaciste po i bën thirrje grave të tregojnë kujdes ndaj ciklit të tyre menstrual, pasi kjo mund t’i ndihmojë të dallojnë shenjat e hershme të kancerit të qafës së mitrës.

Kjo sëmundje shpesh quhet “vrasësi i heshtur” pasi simptomat e saj mund të ngatërrohen lehtë me probleme më pak serioze, si periudha të rënda menstruale dhe lodhje.

Rreth dy gra në Britani vdesin çdo ditë nga kanceri i qafës së mitrës.

Megjithatë, nëse shenjat zbulohen herët, mundësia për të mbijetuar për të paktën pesë vjet është rreth 95%.

Kjo shifër bie në 15% nëse kanceri zbulohet në fazat e vonshme, kur është përhapur në pjesë të tjera të trupit.

“Të kuptuarit e periudhës dhe ciklit tuaj menstrual është absolutisht thelbësore për shëndetin dhe mirëqenien tuaj të përgjithshme”, tha farmacistja Anna Maxwell.

“Të jesh në harmoni me këtë aspekt kyç të trupit tuaj mund t’ju ndihmojë të dalloni kur diçka nuk është në rregull. Për shembull, të dish nëse gjakderdhja midis periudhave apo ciklit janë pjesë normale e ciklit tuaj apo një shenjë e mundshme e një problemi shëndetësor  që mund t’ju bëjnë të kërkoni ndihmën e një mjeku”.

Simptoma të kancerit të qafës së mitrës përfshijnë periudha më të rënda menstruale, gjakderdhje pas marrëdhënieve seksuale, midis ciklit apo pas menopauzës, dhe dhimbje gjatë marrëdhënieve seksuale ose në përgjithësi, veçanërisht në pjesën e poshtme të shpinës, legenit ose barkut.

Ky paralajmërim vjen pasi një sondazh me 228 persona zbuloi se 56% nuk kanë besim për të emërtuar çdo fazë të ciklit menstrual dhe 29%  që nuk janë fare të sigurt.

Sondazhi nga Evana, një markë ilaçesh pa recetë për lehtësimin e ciklit me dhimbje, gjithashtu zbuloi se 41% e të anketuarve shpesh ose gjithmonë ndihen të hutuar për ciklin e tyre menstrual dhe hormonet.

Kanceri i qafës së mitrës është kanceri i 14-të më i zakonshëm tek femrat në Mbretërinë e Bashkuar, duke prekur rreth 3,300 persona në vit.

Fatmirësisht, në Mbretërinë e Bashkuar, gratë kanë akses në kontrolle të plota për zbulimin e kancerit të qafës së mitrës, por globalisht, ky është kanceri i katërt më i zakonshëm tek gratë, ndërsa vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme kanë normat më të larta të incidencës dhe vdekshmërisë nga ky kancer.

Në rreth 99% të rasteve, kanceri i qafës së mitrës shkaktohet nga një infeksion me një lloj të rrezikshëm të Human Papilloma Virus (HPV).

Ka mbi 100 lloje të HPV-së dhe vetëm rreth 30 prej tyre mund të ndikojnë në zonën gjenitale.

Shumë njerëz nuk shfaqin simptoma, pasi ato mund të shfaqen vite pas infeksionit, dhe shumica e rasteve largohen pa trajtim.

Megjithatë, në disa raste, HPV mund të shkaktojë rritje jonormale të indeve gjenitale, të cilat për shumë vite mund të çojnë në kancer të qafës së mitrës.

“Në disa raste, HPV mund të shkaktojë lytha gjenitale ose kancer”, tha zonja Maxwell transmeton GazetaExpress.

HPV është një infeksion seksualisht i transmetueshëm, që përhapet përmes seksit vaginal, anal ose oral, por gjithashtu nga ndarja e lodrave seksuale dhe çdo kontakt lëkurë me lëkurë në zonën gjenitale, shtoi ajo.

Ajo paralajmëron se çdo gjakderdhje e re, e padiagnostikuar ose e pazakontë gjatë seksit, midis ciklit ose pas menopauzës duhet të kontrollohet nga një mjek.

Flamuj të tjerë të kuq përfshijnë ndryshime në  gjakderdhje t vaginale, dhimbje gjatë seksit ose shqetësim në pjesën e poshtme të shpinës, barkut ose legenit.

“Këto simptoma mund të tregojnë një gamë gjendjesh, jo vetëm kancer të qafës së mitrës — si fibroidet ose endometrioza. Nëse vëreni ndonjë simptomë të re ose diçka që ju shqetëson, është jetike të kërkoni këshillën e një mjeku”, tha zonja Maxwell.

Një numër më i madh partnerëve seksualë, sidomos nëse nuk përdoren prezervativë, si dhe fillimi i hershëm i aktivitetit seksual mund të rrisin rrezikun e infeksionit me HPV, shpjegoi ajo.

Përveç HPV-së, dhe krejtësisht të pavarura nga ky virus, rreth 2% e vdekjeve nga kanceri i qafës së mitrës janë për shkak të duhanpirjes.

Megjithatë, masa parandaluese si vaksina kundër HPV-së dhe testet rutinë për zbulimin e qafës së mitrës janë jetike për të shpëtuar jetë.

Vaksina është më shumë se 80% efektive dhe është e disponueshme në shumicën e botës së zhvilluar.

Ajo përbëhet nga dy doza, të disponueshme për fëmijët nga mosha 11 deri në 12 vjeç. Dozat jepen me një diferencë prej 12 muajsh.

Për ata që e kanë humbur këtë periudhë, një vaksinë me tre doza është e disponueshme për të rinjtë nga mosha 15 deri në 26 vjeç.

Vaksina është ofruar për vajzat në Angli dhe Uells që nga shtatori 2008 dhe është zgjeruar për të përfshirë djemtë që nga viti 2019.

Të gjitha gratë në Mbretërinë e Bashkuar të moshës nga 25 deri në 64 vjeç ftohen gjithashtu për teste të rregullta të qafës së mitrës, që shërbejnë si mënyra kryesore e diagnostikimit.

“Gjatë testit, një profesionist i kujdesit shëndetësor do të mbledhë një mostër të vogël qelizash nga qafa e mitrës për analiza. Ata do të kontrollojnë për qeliza kanceroze ose ndonjë qelizë jonormale që mund të zhvillohet në kancer në të ardhmen. Nëse gjendet diçka e pazakontë, kjo mundëson një diagnozë të hershme dhe mundësinë për të marrë trajtim në një fazë më të hershme”, thotë Maxwell.  /GazetaExpress/