Shkencëtarët zbulojnë pse shumë të rinj po preken nga kanceri vdekjeprurës i pankreasit

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

25/11/2024 20:12

Rastet e kancerit të pankreasit te të rinjtë janë rritur ndjeshëm vitet e fundit, por, për habinë e shkencëtarëve, vdekjet nga kjo sëmundje nuk kanë pësuar rritje të ngjashme.

Tani, një ekip ekspertësh nga SHBA mund të ketë zbuluar një arsye të mundshme për këtë fenomen.

Kanceri i pankreasit konsiderohet një nga format më vdekjeprurëse të kësaj sëmundje.

Më pak se një në 20 pacientë me këtë sëmundje jetojnë për të parë dekadën pas diagnozës së tyre, sipas shifrave në Mbretërinë e Bashkuar.

Për këtë arsye, ekspertët kishin parashikuar një rritje të ndjeshme të vdekjeve nga kanceri i pankreasit te personat nën moshën 50 vjeç, në përputhje me rritjen nga 2 deri në 8 për qind të rasteve të diagnostikuara gjatë 18 viteve të fundit.

Tani, ekspertët besojnë se kjo nuk ka ndodhur për shkak të llojit specifik të kancerit të pankreasit që prek të rinjtë, i cili është më i lehtë për t’u zbuluar dhe trajtuar në fazat e hershme.

Kanceri i pankreasit është një term ombrellë për tumore të ndryshme që shfaqen në organin 25 cm të gjatë në formë “larve” që ndihmon tretjen dhe rregullimin e hormoneve.

Një lloj, adenokarcinome, është më i zakonshmi, duke përbërë 90 për qind të rasteve.

Ky variant ka pak ose aspak simptoma derisa pacientët fillojnë të humbasin peshë papritur dhe të zverdhen, moment kur për shumicën është tepër vonë.

Kjo është arsyeja pse kjo sëmundje është quajtur një “vrasës i heshtur.”

Por ekspertët, të udhëhequr nga mjekët e Spitalit Brigham and Women’s në Boston, zbuluan, pas analizimit të të dhënave, se nuk kishte një rritje të rasteve të adenokarcinomës te të rinjtë.

Në vend të kësaj, rritja erdhi nga një tjetër lloj kanceri pankreatik, i quajtur kanceret endokrine.

Në kontrast me adenokarcinomën, këto janë tumore që rriten ngadalë dhe duan dekada për t’u zhvilluar, dhe megjithëse mund të bëhen kancerogjene, kryesisht janë beninje.

Për më tepër, autorët dyshojnë se kanceri nuk po shfaqet më shpesh te të rinjtë, por mjekët kanë mjete më të mira për ta zbuluar atë.

Ata besojnë se përdorimi i shtuar i skanimeve mjekësore me teknologji të lartë si CT dhe MRI – të cilat janë bërë më të ndjeshme ndër vite – po i identifikon gjithnjë e më shpesh kanceret endokrine.

Këto zbulime shpesh janë të rastësishme, pasi skanimi nuk është i drejtuar në vetë pankreasin, por identifikohet nga mjekët ndërsa analizojnë imazhet për të hetuar një problem tjetër mjekësor.

Dr. Gilbert Welch, kërkues në kirurgji dhe shëndet publik në Brigham dhe autor i studimit të publikuar në Annals of Internal Medicine, i tha The New York Times: “Sa më shumë që bëni skanime, aq më shumë këto gjëra do të shfaqen”, transmeton GazetaExpress.

Pavarësisht udhëzimeve që thonë se tumoret endokrine të vogla duhet të monitorohen me skanime në vend që të hiqen me kirurgji të rrezikshme, disa mjekë argumentojnë se është më mirë t’i heqin ato te pacientët e rinj.

Ata thonë se, meqenëse pacientët më të rinj kanë jetëgjatësi më të madhe, ka më shumë kohë që këto kancere të bëhen përfundimisht vdekjeprurëse.

Siç shpjegoi Dr. Adewole Adamson, një ekspert për mbidiagnostikimin në Universitetin e Teksasit dhe bashkautor i studimit të ri, këto kërkesa për veprim shpesh nxitën nga vetë pacientët.

“Shumë pacientë thonë: ‘Hiqeni,’” tha ai.

“Kur dikush ju thotë se keni kancer, ndjeni sikur duhet të bëni diçka.”

Por mjekët thonë se suksesi i këtyre ndërhyrjeve për kanceret endokrine nuk është vlerësuar ende.

Disa po kërkojnë që kanceret endokrine dhe adenokarcinoma, shumë më e rrezikshme, të ndahen, në mënyrë që kjo e para të mos klasifikohet më si kancer pankreatik për të ndihmuar në paraqitjen më të saktë të të dhënave.

Një britanike që është goditur nga shkatërrimi i një diagnoze të kancerit të pankreasit është Becki Buggs, 46 vjeç, nga Colchester, Essex.

Treguesi i parë që ajo kishte këtë sëmundje ishte një koment i rastësishëm nga burri i saj, i cili i tha se dukej si një “Minion” – personazhet e verdhë vizatimorë nga seria e filmave Despicable Me.

Duke parë në pasqyrë, infermierja me përvojë vuri re shenjat e verdhëzës, një zverdhje të lëkurës dhe syve, që është një tregues serioz se diçka nuk shkon me proceset e brendshme të trupit.

Nëna e dy fëmijëve ishte ndier keq ditën e Krishtlindjeve 2021, tre ditë përpara se të shfaqej verdhëza, por mendoi se ndoshta ishte një infeksion nga Covid.

Duke nxituar për teste në spital, ajo kujtoi se kishte dyshime të forta që nuk do të ishte një lajm i mirë.

“Gjithçka po tregonte se nuk do të ishte një diagnozë e mirë. Kjo nuk e bëri më të lehtë,” tha ajo për MailOnline.

Tre ditë më vonë, ajo mori lajmin shkatërrues se frikërat e saj ishin të bazuara – ajo kishte kancer pankreatik.

Fatmirësisht për të, ishte një nga të paktët pacientë me fat, pasi kanceri ishte kapur në fazat e hershme, që do të thoshte se mund të operohej.

Ajo iu nënshtrua një pankreatoduodenektomie, e njohur gjithashtu si procedura Whipple, një operacion rraskapitës ku hiqet indi kanceroz dhe kirurgët riorganizojnë sistemin tretës të pacientit.

Ironikisht, Becki kishte përgatitur shumë herë pacientë me kancer pankreatik për këtë procedurë gjatë karrierës së saj si infermiere dhe e përshkroi përvojën e saj si sprova më e vështirë e jetës së saj.

“Ishin 11 ditët më të vështira të jetës sime,” tha ajo.

“Është një operacion i tmerrshëm. Nuk ka asnjë mënyrë tjetër për ta thënë. Është një riorganizim total i sistemit të tretjes, kështu që është rraskapitës, por për mua nuk ishte aq i keq sepse e dija çfarë të prisja.”

Becki, së bashku me ekspertët e kancerit, i kanë bërë thirrje njerëzve që përjetojnë ndonjë nga shenjat e lehta të kancerit të pankreasit të kërkojnë këshillë nga mjeku i tyre i përgjithshëm.

“Jam e shqetësuar për pacientët e tjerë me kancer pankreatik,” tha ajo.

“Më frikëson fakti që ka njerëz që mund të mendojnë: ‘Oh, thjesht ndjehem pak keq, por s’ka problem, nuk do të caktoj një takim te mjeku, thjesht do e përballoj.’

Pastaj përkeqësohen aq shumë dhe përfundojnë me verdhëz, sa përfundojnë në urgjencë, dhe deri atëherë është tepër vonë.

Nëse jeni të shqetësuar për ndonjë simptomë, kontaktoni me mjekun tuaj.”

Kanceri i pankreasit vret rreth 10,000 britanikë çdo vit, që i bie afërsisht një vdekje çdo orë në Mbretërinë e Bashkuar.

Simptomat e kancerit të pankreasit përfshijnë verdhëzën, ku të bardhat e syve dhe lëkura bëhen të verdha, së bashku me kruajtje të lëkurës dhe urinë më të errët.

Shenja të tjera të mundshme përfshijnë humbjen e oreksit, humbje të paqëllimshme në peshë, kapsllëk ose fryrje.

Megjithëse simptomat mund të mos jenë kancer, është e rëndësishme që të kontrollohen nga një mjek sa më herët që të jetë e mundur, veçanërisht nëse individët i kanë pasur ato për më shumë se katër javë. /GazetaExpress/