Skema e ‘pasaportës së artë’ e Maltës u shpall e paligjshme nga Gjykata e Lartë e BE-së

Lajme

Gazeta Express

29/04/2025 15:59

Gjykata Evropiane e Drejtësisë ka vendosur që skema e “pasaportës së artë” e Maltës është e paligjshme, që do të thotë se programi i saj i këmbimit të shtetësisë me para në dorë duhet të hiqet.

Në një vendim të shumëpritur të martën, gjykata e lartë e BE-së arriti në përfundimin se skema e shtetësisë së investitorëve në Maltë ishte në kundërshtim me ligjin e BE-së. Gjyqtarët thanë se skema përfaqësonte një “komercializim të dhënies së shtetësisë së një shteti anëtar” dhe, si rrjedhojë, shtetësisë së BE-së, gjë që ishte në kundërshtim me ligjin evropian. Malta kishte rrezikuar besimin e ndërsjellë midis shteteve anëtare të BE-së, të nevojshëm për të krijuar një zonë pa kufij të brendshëm, argumentoi gjykata.

Gjyqtarët shqyrtuan një skemë të vitit 2020 që u lejonte njerëzve që kishin dhënë deri në 750,000 euro në Maltë dhe – në teori – kishin kaluar 12 muaj në vend, të fitonin shtetësi. Me një pasaportë malteze, personi fitonte shtetësinë e BE-së dhe lirinë për të jetuar dhe punuar kudo në union, raporton The Guardian.

Skema, e cila e ka origjinën në një ligj të vitit 2013, është kritikuar prej kohësh nga aktivistët e transparencës, të cilët thanë se i hapte derën pastrimit të parave, korrupsionit dhe rreziqeve të sigurisë. Në vitin 2021, një hetim i Guardian zbuloi se multimilionerëve me lidhje minimale të vërteta me Maltën po u jepej shtetësia, ndonjëherë duke kaluar vetëm tre javë në vend. Një mori emailesh nga Fondacioni Daphne Caruana Galizia të ndara me mediat ndërkombëtare zbuluan se shumë njerëz që pretendonin të ishin banorë i lanë bosh pronat e tyre me qira në Maltë.

Komisioni Evropian nisi procedurat ligjore kundër Maltës dhe Qipros në tetor 2020 për shitjen e “shtetësisë së BE-së”. Qiproja njoftoj se po e mbyllte skemën e saj pak pak para se të niste çështja, por qeveria e Maltës ishte sfiduese. Në parashtrimet drejtuar gjykatës, ajo argumentoi se kishte kompetencë ekskluzive për të dhënë shtetësi, kështu që kishte të drejtë të drejtonte skemën.

Duke iu përgjigjur vendimit, qeveria e Maltës tha se po studionte implikimet ligjore, “në mënyrë që kuadri rregullator mbi shtetësinë të mund të harmonizohet me parimet e përcaktuara në vendim”. Por ajo gjithashtu vlerësoi përfitimet e skemës, duke thënë se ajo kishte gjeneruar më shumë se 1.4 miliardë euro të ardhura për qeverinë që nga viti 2015.

Në një postim në Facebook, ish-kryeministri Joseph Muscat pretendoi se vendimi ishte një gjykim politik. Muscat ishte kryeministër kur u prezantua skema e pasaportave të arta. Ai dha dorëheqjen në vitin 2020 në përgjigje të zemërimit të përhapur për përpjekje e tij të perceptuara – të cilat ai i mohon – për të mbrojtur aleatët një hetim për vrasjen e gazetares Daphne Caruana Galizia në vitin 2017. Skemat e pasaportave të arta u përhapën në të gjithë Evropën, ndërsa qeveritë në vështirësi financiare kërkuan të mblidhnin para pas krizës financiare. Qeveria britanike njoftoi në shkurt 2022 se po hiqte “vizën e investitorëve të nivelit 1” të Mbretërsisë së Bashkuar për shkak të korrupsionit dhe shqetësimeve për sigurinë kombëtare, si dhe përkeqësimit të marrëdhënieve me Rusinë. Në të kundërt, Donald Trump njoftoi në shkurt se planifikonte të lanconte një vizë me “kartë të artë”, një leje qëndrimi prej 5 milionë dollarësh për të huajt e pasur.