Video-loja njëminutëshe që mund të diagnostikojë autizmin me 80% të rasteve

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

29/01/2025 21:32

Shkencëtarët kanë zhvilluar një video-lojë që mund të zbulojë nëse një fëmijë ka autizëm me një saktësi prej 80%.

E quajtur Computerized Assessment of Motor Imitation (CAMI), kjo lojë u kërkon fëmijëve të imitojnë lëvizjet e një personazhi në ekran për një minutë.

Ajo funksionon sepse njerëzit me autizëm shpesh kanë vështirësi në imitimin e lëvizjeve të të tjerëve.

Studiuesit nga Universiteti Nottingham Trent dhe Instituti Kennedy Krieger në SHBA zbuluan gjithashtu se CAMI ishte në gjendje të dallonte autizmin nga çrregullimi i hiperaktivitetit me mungesë vëmendjeje (ADHD) me një saktësi prej 70%.

Ata theksuan se kjo është e rëndësishme, pasi shumë fëmijë mund të kenë të dyja gjendjet dhe dallimi mes simptomave të tyre mund të jetë sfidues për ekspertët.

Dr. Bahar Tunçgenç, një eksperte e zhvillimit social në Nottingham, tha se ndonëse autizmi tradicionalisht lidhet me problemet e komunikimit, CAMI përqendrohet te shenjat më pak të njohura.

“Ne kemi gjithnjë e më shumë të dhëna që njerëzit autikë përjetojnë vështirësi sensomotore, si imitimi i lëvizjeve, gjë që mund të ndikojë në mënyrën se si ata zhvillojnë aftësitë sociale dhe të komunikimit gjatë fëmijërisë”, tha ajo – transmeton GazetaExpress.

“CAMI e identifikon këtë vështirësi sensomotore dhe tregon se ajo nuk është e përbashkët me fëmijët me ADHD”.

Ajo shtoi se CAMI është një mjet revolucionar për shkak të thjeshtësisë së tij krahasuar me metodat tradicionale të diagnostikimit.

“Video-lojërat tashmë janë shumë të njohura. Është argëtuese për fëmijët dhe ofron rezultate të shpejta që janë të lehta për t’u interpretuar nga klinicistët,” tha ajo.

“Shpresa ime është që CAMI të përdoret një ditë gjerësisht në praktikat klinike.”

Dr. Stewart Mostofsky, një neurolog pediatrik në Institutin Kennedy dhe bashkautor i studimit, tha se CAMI mund të sjellë një përparim të madh në diagnostikimin e autizmit.

“Kjo vegël ka potencialin të transformojë diagnostikimin e autizmit në mbarë botën,” tha ai.

“Duke identifikuar autizmin sa më saktë që të jetë e mundur, ne mund të lidhim fëmijët me ndërhyrjet e duhura që përmirësojnë cilësinë e jetës dhe rezultatet e tyre afatgjata.”

“Ne duam që CAMI të përdoret gjerësisht në klinika si një alternativë e shpejtë, me kosto të ulët dhe që kërkon pajisje minimale.”

Si u zhvillua studimi?

Studimi përfshiu më shumë se 180 fëmijë të moshës 7 deri në 13 vjeç:

21 prej tyre kishin autizëm,

35 kishin ADHD,

63 kishin të dyja gjendjet,

65 nuk kishin asnjërën dhe shërbyen si grup kontrolli.

Çdo fëmijë luajti video-lojën CAMI për një minutë dhe u vlerësua bazuar në aftësinë e tij për të ndjekur lëvizjet e personazhit në ekran.

U zbulua se fëmijët me autizëm kishin rezultate dukshëm më të ulëta krahasuar me ata pa këtë çrregullim.

Problemet me diagnostikimin e autizmit

Ky hulumtim vjen në kohën kur të dhënat tregojnë se shumica e fëmijëve me autizëm të dyshuar duhet të presin shumë gjatë për një diagnozë.

Sipas të dhënave të Shërbimit Shëndetësor Kombëtar të Anglisë (NHS) për shtatorin e vitit të kaluar, 44,775 fëmijë kishin pritur më shumë se tre muaj për një vlerësim të autizmit – rreth 85% e totalit.

Në disa rajone të Mbretërisë së Bashkuar, koha e pritjes mund të shkojë deri në katër vjet.

Rregulloret shëndetësore kërkojnë që askush të mos presë më gjatë se ky afat për një vlerësim.

“Shpërthimi” i rasteve të autizmit

Në vitet e fundit, është raportuar një “shpërthim” i rasteve të autizmit në Mbretërinë e Bashkuar.

Disa ekspertë besojnë se kjo rritje vjen si pasojë e ndërgjegjësimit më të madh për këtë çrregullim.

Kjo ka sjellë një “bllokim” të rasteve të padiagnostikuara, veçanërisht tek gratë dhe vajzat, të cilat në të kaluarën kishin më pak gjasa të diagnostikoheshin.

Nga ana tjetër, disa ekspertë shprehin shqetësim për “kaosin” e procesit të diagnostikimit në Angli, duke sugjeruar se mund të ketë edhe mbidiagnostikim.

Një studim i vitit të kaluar tregoi se të rriturit e referuar në disa qendra për vlerësim të autizmit kishin 85% gjasa të diagnostikoheshin me këtë çrregullim.

Ndërkohë, në disa qendra të tjera, kjo përqindje ishte vetëm 35%, sipas hulumtuesve të University College London.

Çfarë është autizmi?

Autizmi është një çrregullim spektral që ndikon në mënyrën se si njerëzit komunikojnë dhe ndërveprojnë me të tjerët.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), rreth 1 në 100 fëmijë në mbarë botën është autik.

Megjithatë, një studim i Universitetit të Newcastle në vitin 2021 sugjeroi se në Mbretërinë e Bashkuar, rreth 1 në 57 fëmijë është autik.

Po në vitin 2021, një tjetër studim tregoi se diagnozat e autizmit në Angli ishin rritur në mënyrë “eksponenciale” me 787% gjatë 20 viteve të fundit. /GazetaExpress/