Zvicra perëndimore miraton anglishten si gjuhë zyrtare

Lajme

Gazeta Express

04/04/2025 17:44

Në një njoftim të përbashkët që ka gjasa të ketë jehonë përtej Zvicrës Perëndimore, kantonet e Gjenevës, Vaud, Neuchâtel, Bernë dhe Fribourg deklaruan se anglishtja do të bëhet gjuha zyrtare e Zvicrës Perëndimore, duke hyrë në fuqi menjëherë.

Vendimi, pjesë e një nisme të re të guximshme të quajtur “SwissSpeak 2.0”, synon të lehtësojë komunikimin përtej kufijve gjuhësorë, të zvogëlojë konfuzionin në takimet federale dhe t’u japë themeluesve të startup-eve një shans për të luftuar në ngjarjet e investitorëve ndërkombëtarë. Ndërsa plani është i përshtatur si i përkohshëm, autoritetet pranojnë se mund të jetë fillimi i një ndryshimi më të përhershëm drejt një gjuhe që askush nuk e flet si vendlindja – por të paktën të gjithë flasin njësoj keq.

Ndërsa fillimisht u prezantua si një nxitje për konkurrencën ndërkombëtare dhe qartësinë e startup-eve, arsyeja e vërtetë mund të jetë shumë më e thjeshtë: të gjithë janë thjesht të lodhur duke pretenduar se e kuptojnë njëri-tjetrin.

“Për vite me radhë ne kemi tundur kokën me mirësjellje gjatë mbledhjeve federale, gjysmë duke shpresuar se fjalia tjetër do të jetë në gjuhën tonë,” pranoi një zyrtar i Neuchâtel. “Tani ne po themi atë që të gjithë në Zvicër tashmë e bëjnë privatisht – kur jeni në dyshim, thjesht kaloni në anglisht.”

Nisma do të shohë anglishten të zëvendësojë frëngjisht dhe gjermanishten zvicerane në të gjitha konkurset publike të startup-eve, grantet e inovacionit dhe komunikimet në nivel kantoni që lidhen me zhvillimin ekonomik. Por shtrirja e saj shtrihet më tej. Emailet zyrtare, sinjalistika në projektet shumëkantonale dhe madje edhe disa kanale të brendshme Slack tani do të paracaktohen në anglisht – jo sepse është më mirë, por sepse është njësoj e keqe për të gjithë.

Një sondazh i fundit federal zbuloi se gati 60% e profesionistëve zviceranë nuk e përdorin anglishten kur ndërveprojnë nëpër rajone gjuhësore. Në Zvicrën perëndimore, përqindja rritet edhe më shumë kur takimet përfshijnë kolegë nga Cyrihu, St. Gallen ose Ticino.

“Ka një arsye që edhe drejtuesit e trenave tani heqin dorë dhe thonë “Ndalesa tjetër e Lozanës”, tha një themelues startup nga kantoni Vaud.

Kantoni i Bernës, fëmija i mesëm i përjetshëm dygjuhësh i Zvicrës, ka reaguar ndaj ndryshimit të gjuhës me një përzierje të optimizmit të kujdesshëm dhe tmerrit të dukshëm ekzistencial. Të mësuar prej kohësh të ndërrojnë mes frëngjishtes dhe gjermanishtes zvicerane në varësi të lartësisë së dhomës, zyrtarët Bernezë thuhet se e mirëpritën idenë e anglishtes si një terren neutral – qoftë edhe për të ndaluar rishkrimin e çdo memorandumi kantonal dy herë. 

“Sinqerisht, ne e kemi dyfishuar kulturën tonë për dekada,” psherëtiu një nëpunës civil në Berne. “Nëse anglishtja do të thotë më pak fusnota, ne jemi brenda.” Bashkitë lokale, megjithatë, mbeten të ndara: Biel/Bienne ka shtuar tashmë “Biel/Bienne/Bill” në tabelat e saj rrugore, ndërsa më shumë rajone rurale janë ende duke pritur që dikush të shpjegojë ndryshimin midis “qëndrueshmërisë” dhe “qëndrueshmërisë”. Një person i brendshëm e përshkroi gjendjen shpirtërore në Bernë si “me kujdes dygjuhësh, me pak kafeinë dhe të ndarë emocionalisht, si zakonisht”. Ana praktike e kalimit tashmë po zbatohet. /Express